Πάσχα: Ήθη και έθιμα από την Ελλάδα

Η μεγάλη γιορτή της άνοιξης, «Μέρα λαμπρή, μέρα γιορτή, μέρα λουλουδιασμένη…», φέτος θα γιορταστεί σεμνά, σεκαραντίνα και με τα λιγοστά μέλη της οικογένειας που ζουν μαζί μας. Αυτό δεν σημαίνει ότι η μέρα θα χάσει το κυρίαρχο νόημά της: Αγάπη, αναγέννηση και μοίρασμα! Το Πάσχα ή Λαμπρή, όπως συχνά συνηθίζουμε να το λέμε, είναι η σημαντικότερη γιορτή της Oρθοδοξίας.Στην παράδοσή του έχουν ενσωματωθεί πανάρχαιοι μύθοι που συνδέονται με την έλευση της άνοιξης και τον θρίαμβο του φωτός πάνω στο σκοτάδι του χειμώνα. Αυτό το φως επιτρέπει στη φύση να αναστηθεί ξανά, όπως και ο Θεάνθρωπος.

Η θριαμβευτική υποδοχή της άνοιξης συνοδευόταν ανέκαθεν από υπαίθρια φαγοπότια, χορούς και τραγούδια, έθιμα τα οποία, παραδόξως, δεν έπαψαν να τηρούνται ούτε στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Πώς ξεκινούν άραγε τα έθιμα;

Πρωταγωνιστές στο πασχαλινό τραπέζι είναι το νεαρό αρνάκι και το κατσικάκι. Η συνήθεια αυτή προέρχεται από το τελετουργικό του εβραϊκού Πάσχα (Πεσάχ) και σχετίζεται με την Έξοδο των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο. Αυτό εξηγεί γιατί το κυρίαρχο πασχαλινό έδεσμα συνδέεται με το αρνί που εκλήθη να θυσιάσει κάθε εβραϊκή οικογένεια για την ευόδωση του εγχειρήματος. Το αρνί εκείνο έπρεπε να φαγωθεί χωρίς να σπάσουν τα κόκαλά του, μαζί με άζυμο ψωμί και πικρά χόρτα, και ερμηνεύει ακόμη και τις πιο μικρές λεπτομέρειες του εορταστικού γεύματος: το σούβλισμα ολόκληρου του αρνιού, τα χόρτα στη μαγειρίτσα, ενδεχομένως και τα τσουρέκια ή τα κουλούρια που φτιάχνουμε. Υπάρχει μάλιστα μια άποψη που συνδέει το κόκκινο χρώμα των πασχαλινών αβγών με την Έξοδο και με το αίμα του αμνού με το οποίο θα έπρεπε να σημαδέψουν τις πόρτες τους οι Ισραηλίτες. Ως προς τη σφαγή των αμνοεριφίων,ωστόσο, θα θυμάμαι πάντα τον μακαρίτη Νίκο Σ. Μάργαρη – πολύ πριν πάρει την έδρα των Οικοσυστημάτων στο Πανεπιστήμιου του Αιγαίου. Μας εξηγούσε, κάποια φορά που ετοιμάζαμε ένα πασχαλινό τεύχος, ότι ο πρωταρχικός λόγος για τον οποίο ανέκαθεν οι βοσκοί σφάζανε την εποχή αυτή είναι η μείωση των βροχών, οι πόες που ξεραίνονται και η διαθέσιμη για βόσκηση βλάστηση που λιγοστεύει, εξαναγκάζοντάς τους να μειώσουν σημαντικά τον αριθμό των γιδοπροβάτων τους, για να διασώσουν το υπόλοιπο κοπάδι.

Μια οικεία μαγειριά

Στις μέρες μας το εορταστικό φαγοπότι αρχίζει από το δείπνο του Μεγάλου Σαββάτου. Άλλοτε, μετά την αναστάσιμη λειτουργία, δηλαδή πολύ αργά το βράδυ, όταν τελείωνε και ουσιαστικά η νηστεία, οι πιστοί επέστρεφαν στο σπίτι τους, όπου τους περίμενε μια οικεία μαγειριά -από αυτό βγαίνει και το υποκοριστικό «μαγειρίτσα»- με ψιλοκομμένη συκωταριά, εντόσθια, άφθονα κρεμμυδάκια και άνηθο.

Περισσότερες λεπτομέρειες στο "olivemagazine.gr" (εδώ)