Ασημίνα Σκόνδρα: Η εφηβεία δεν μπορεί να γίνεται θερμοκήπιο εξαρτήσεων

«Η πολιτεία οφείλει να προστατεύει το πολυτιμότερο κομμάτι της κοινωνίας, που είναι οι νέοι μας. Οι περιορισμοί σε αλκοόλ και προϊόντα καπνού δεν είναι αστυνόμευση και στέρηση της ελευθερίας τους. Γιατί ελευθερία που βασίζεται σε εξαρτήσεις είναι ομηρία. Ελευθερία χωρίς όρια είναι αυταπάτη. Και η Δημοκρατία δε χάνει τις αξίες της όταν προστατεύει, αντίθετα δείχνει την ωριμότητά της» τόνισε από το βήμα της Βουλής η βουλευτής, κ. Ασημίνα Σκόνδρα σε Νομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας που αφορά τον περιορισμό του αλκοόλ και των προϊόντων καπνού σε ανηλίκους.

«Στην ερώτηση ποιο είναι το πιο ευάλωτο, το πιο εύπλαστο και συνάμα το πιο πολύτιμο κομμάτι της κοινωνίας μας, η απάντηση είναι αυτονόητη. Τα παιδιά μας.  Για αυτό,  η μεγαλύτερη πρόκληση μιας ευνομούμενης πολιτείας είναι να τα προστατεύει. Όχι στερώντας τους δικαιώματα και ελευθερίες  αλλά απομακρύνοντας απειλές που παρουσιάζονται ως δήθεν ελευθερία. Το αλκοόλ και τα προϊόντα καπνού δεν είναι ένα νέο πρόβλημα. Αυτό που είναι νέο είναι ο τρόπος που αλλάζουν μορφή και διεισδύουν στις ζωές των παιδιών μας. Είναι η εμπορευματοποίηση της συνήθειας. Η κανονικοποίηση της εξάρτησης και η παρουσίασή της σαν ένας εναλλακτικός και καλύτερος τρόπος ζωής.
Η πρωτοβουλία του Υπουργείου Υγείας, λοιπόν,  αποτελεί συντεταγμένη και ουσιαστική παρέμβαση που θέτει σαφή όρια και αναδεικνύει πολιτική ευθύνη.  Γιατί η πρόληψη δεν είναι μόνο κοινωνική πολιτική. Είναι ευθύνη απέναντι στη νέα γενιά. Είναι η ευθύνη να πεις ότι το μάρκετινγκ δεν μπορεί να καθορίζεται με βάση την ηλικία. Και χρειάζεται τολμηρή απόφαση να πεις πως η αγορά δεν είναι υπεράνω της υγείας.
Ο δημόσιος λόγος συχνά εξαντλείται στο πώς θα γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί, πιο ψηφιακοί, πιο εξωστρεφείς. Όλα αυτά είναι κρίσιμα, αλλά χωρίς ψυχικά και σωματικά υγιή παιδιά, χωρίς εφήβους με κρίση και όρια, χωρίς νέους που μπορούν να διακρίνουν τι τους κάνει πραγματικά ελεύθερους και ευτυχισμένους και τι  τους εξαρτά, δεν έχει νόημα κανένα σχέδιο ανάπτυξης.
Το νομοσχέδιο παρεμβαίνει στην επικίνδυνη ευκολία με την οποία ανήλικοι σήμερα μπορούν να προμηθευτούν αλκοόλ ή προϊόντα καπνού. Αλλά εξίσου επικίνδυνη είναι και η παθητικότητα με την οποία αντιμετωπίζεται αυτό από ένα μέρος της κοινωνίας. Ως κάτι “συνηθισμένο”, “αναμενόμενο”, “φάση της ηλικίας”. Αυτό πρέπει να σταματήσει. Να μην επιτρέπουμε  η εφηβεία να γίνεται το θερμοκήπιο των εξαρτήσεων.
Το υπουργείο Υγείας ενισχύει την ασπίδα προστασίας των ανηλίκων όχι θεωρητικά αλλά  με κανόνες και κυρώσεις, με έλεγχο και τεχνολογία. Η τεχνολογία έχει  τη δυνατότητα να καταστεί και εργαλείο προστασίας. Η εφαρμογή kids wallet  για παράδειγμα, δεν είναι μια απλή ψηφιακή λύση. Είναι μια παρέμβαση που διασφαλίζει ότι η πρόσβαση των ανηλίκων σε προϊόντα εξάρτησης γίνεται απαγορευτική, όχι με το “μήπως”, αλλά με το “όχι”.
Το ίδιο ισχύει και με την πλατφόρμα αναγγελίας ιδιωτικών εκδηλώσεων σε χώρους νυχτερινής διασκέδασης. Γιατί δεν αρκεί να πούμε στους ανηλίκους «μην πάτε σε μπαρ». Οφείλουμε να διασφαλίσουμε ότι οι χώροι αυτοί δεν θα λειτουργούν με ανοχή ή με “κλείσιμο ματιού”. Και αυτό επιτυγχάνεται με την υποχρεωτική γνωστοποίηση, με δυνατότητα ελέγχου και επιβολής ποινών και όχι με απλές εκκλήσεις.
Θα ακουστεί από κάποιους πως όλα αυτά είναι “υπερβολικά”. Ότι είναι περιορισμοί, “αστυνόμευση” της ελευθερίας. Ας το ξεκαθαρίσουμε. Ελευθερία χωρίς όρια είναι αυταπάτη. Και ελευθερία που βασίζεται σε εξαρτήσεις είναι εντέλει ομηρία. Η Δημοκρατία δεν χάνει τις αξίες της, όταν προστατεύει. Αντίθετα, αποδεικνύει την ωριμότητά της.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν λειτουργεί με ημίμετρα. Ούτε κρύβεται πίσω από την “ευκολία του αυτονόητου”. Όταν είδαμε τις επιπτώσεις της αλόγιστης χρήσης κινητών στα σχολεία, δεν σφυρίξαμε αδιάφορα. Πήραμε θέση. Όπως παίρνουμε θέση και τώρα απέναντι σε μια απειλή διαφορετική στη μορφή αλλά παρόμοια στην ουσία: την απώλεια ελέγχου. Και το κάνουμε όχι για να τιμωρήσουμε, αλλά για να προλάβουμε.
Σε αυτή την προσπάθεια ίσως βρούμε απέναντί μας συμφέροντα ή υποβάθμιση της προσπάθειας. Ακόμη και αντιπολιτευτικές φωνές που —όπως φάνηκε στις επιτροπές— περιορίστηκαν στην απόλυτη «επιφύλαξη». Όχι εναλλακτική πρόταση, όχι αντίλογος. Επιφύλαξη. Δηλαδή δισταγμός απέναντι στην ευθύνη. Στο όνομα ποιας πολιτικής άραγε; της ανευθυνότητας ή της αδιαφορίας;
Αντιθέτως, εμείς κάνουμε πολιτική με ορίζοντα. Με θεσμικό βάθος και κοινωνικό περιεχόμενο. Δεν φέρνουμε ένα νομοσχέδιο για να γεμίσει το ΦΕΚ αλλά για να γεμίσει ένα πραγματικό κενό. Για να σταλεί το ξεκάθαρο μήνυμα ότι η Ελλάδα του 2025 φροντίζει για τους νέους της. Περιορίζει κατά το δυνατόν το φαινόμενο των ανηλίκων με αλκοόλ στο ένα χέρι και νικοτίνη στο άλλο.
Στην αρμόδια επιτροπή ακούστηκαν με ενδιαφέρον και οι απόψεις των φορέων. Επιστημονικοί οργανισμοί όπως ο ΕΟΔΥ, η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, η Πνευμονολογική Εταιρεία — όλοι κατέθεσαν την αγωνία τους για την αύξηση της χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου στους ανήλικους. Όλοι τόνισαν την ανάγκη για ισχυρό θεσμικό πλαίσιο. Και αυτό ακριβώς κάνουμε σήμερα. Θεσμοθετούμε όρια, πλαισιώνουμε με μηχανισμούς, αποδίδουμε συνέπειες.
Είναι αλήθεια ότι καμία ρύθμιση δεν λύνει το πρόβλημα από μόνη της. Αλλά η απουσία ρύθμισης το νομιμοποιεί. Αυτό που κάνουμε είναι να αλλάζουμε τη βάση της συζήτησης. Από την ανοχή στη λογοδοσία. Από την εξοικείωση στην εγρήγορση.
Η πολιτεία οφείλει να είναι αυστηρή εκεί που το χαμόγελο των ανηλίκων απειλείται από καπνό, αλκοόλ και εύκολη παραίτηση. Οφείλει να είναι γενναιόδωρη εκεί που ο νέος άνθρωπος χρειάζεται στήριξη, γνώση, καθοδήγηση. Αυτό το νομοσχέδιο δεν τα λύνει όλα. Αλλά κάνει κάτι  σημαντικό. Παίρνει ξεκάθαρη θέση. Και εμείς, οι βουλευτές, καλούμαστε να κάνουμε το ίδιο.
Όσο με αφορά, στηρίζω την πολιτική πρόληψης. Στηρίζω τους νέους μας, όχι με λόγια, αλλά με επιλογές.»