Δημόσιες συμβάσεις: η επόμενη μέρα

Από τους Ντίνο Ρόβλια και Φίλιππο Σαχινίδη

Η υποχρεωτική αδρανοποίηση της οικονομίας που επιβλήθηκε εκ των πραγμάτων για να αντιμετωπιστεί η κρίση πανδημίας, καθιστά αναγκαίες άμεσες παρεμβάσεις για την επανεκκίνησή της. Την ανάγκη αυτή επιβεβαίωσαν και οι αποφάσεις του Eurogroup με τις οποίες διατίθενται ποσά ύψους 540 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση της κρίσης. Οι αποφάσεις αυτές όμως εξακολουθούν να υπολείπονται αυτών που έχει ανάγκη η Ευρώπη.

Απαραίτητο είναι επίσης και ένα μεσοπρόθεσμο σχέδιο για την ανόρθωση της ελληνικής οικονομίας αλλά και η εξασφάλιση πόρων για τη χρηματοδότησή του. Στο σχέδιο αυτό καθοριστικός θα είναι ο ρόλος του τομέα των δημοσίων συμβάσεων, δεδομένου ότι η βαριά "βιομηχανία" μας, αυτή του τουρισμού, θα χρειαστεί χρόνο για να ανασυνταχθεί. Των δημοσίων συμβάσεων, αφενός αυτών που έχουν ήδη ανατεθεί και εκτελούνται (όσο και όπως εκτελούνται υπό συνθήκες κορονοϊού), αφετέρου αυτών που πρόκειται να ανατεθούν και εκτελεστούν μετά την πανδημία. Είτε πρόκειται για τις κλασικές δημόσιες συμβάσεις έργων, υπηρεσιών και προμηθειών, είτε για συμβάσεις παραχώρησης ή ΣΔΙΤ κλπ.
Το κράτος μέσα από την διαδικασία υλοποίησης των δημοσίων συμβάσεων στην "μετά κορονοϊό" εποχή, δεν μπορεί και δεν πρέπει να αναμένει μόνο το εμπρόθεσμο και ποιοτικό προϊόν αυτών, αυτό καθεαυτό, όπως θα το ανέμενε υπό κανονικές συνθήκες.
Υπό τις δραματικές περιστάσεις και επιπτώσεις που ήδη εξελίσσονται, οι οικονομικοί φορείς υλοποίησης των δημοσίων συμβάσεων θα μπορούσαν και θα πρέπει να μετέχουν πιο ενεργά στην επανεκκίνηση της οικονομίας, ως οι άμεσα συνεργαζόμενοι στους δημόσιους σχεδιασμούς. Πιο ενεργή συμμετοχή δεν αρκεί να είναι απλά η τήρηση των υποχρεώσεών τους, όπως υπό συνήθεις συνθήκες και καταστάσεις. Πιο ενεργή συμμετοχή θα πρέπει να είναι και η ανάπτυξη δράσεων που θα χρησιμεύουν για να καλυφθούν ή να μην επιδεινωθούν κάποια από τα κενά και τα προβλήματα που θα έχει αφήσει πίσω της η κρίση της πανδημίας. Δράσεων που θα κινητροδοτούνται από το κράτος μέσω των διαγωνιστικών διαδικασιών ή μέσων των, εν εξελίξει, συμβάσεων, οι ίδιες δε (οι δράσεις) αυτές θα συνεισφέρουν στη στόχευση για την ταχεία ανάκαμψη της οικονομίας.
Στη λογική αυτή, θα μπορούσε στα κριτήρια ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων, για τον προσδιορισμό της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς, να περιλαμβάνονται και κριτήρια που συνδέονται με τη διαδικασία επανεκκίνησης, αλλά και μετασχηματισμού της οικονομίας. Τέτοια κριτήρια θα μπορούσαν να είναι η διατήρηση και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, οι όροι απασχόλησης του προσωπικού, η ταχεία ανάπτυξη νέων πρωτοκόλλων συνθηκών υγιεινής στους χώρους εργασίας, η συνεισφορά στον ψηφιακό μετασχηματισμό όπως και στην επίτευξη των στόχων για την κλιματική αλλαγή, η χρηματοοικονομική διευκόλυνση του κράτους κ.λπ.
Πολύ απλά, το κράτος για να αναθέσει μια δημόσια σύμβαση μπορεί για την επιλογή του αναδόχου να συνεκτιμά τον βαθμό συμμετοχής των διαγωνιζομένων στην προσπάθεια αποκατάστασης της οικονομικής κανονικότητας με κριτήρια αντικειμενικά προσδιορισμένα και μετρήσιμα, στα πεδία δράσης που προαναφέρθηκαν.
Αλλά και στις εν εξελίξει συμβάσεις θα μπορούσαν τα ίδια κριτήρια να αποτελέσουν την προϋπόθεση για την χορήγηση ενός πριμ επιτάχυνσης, ώστε να απορροφηθούν οι καθυστερήσεις στα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης των δημοσίων συμβάσεων, που επέφερε η πανδημία. Έτσι το κέρδος θα είναι διπλό: αφενός οι καθυστερήσεις που προέκυψαν θα ανακτηθούν κατά ένα μέρος και αφετέρου θα υπάρχει πιο ενεργή συμμετοχή στην επανεκκίνηση της οικονομίας, μέσω των επιθυμητών από το κράτος δράσεων, των ιδιωτικών επιχειρήσεων.
Σίγουρα η επόμενη μέρα της οικονομίας δεν θα είναι ίδια. Μπορεί όμως να σχεδιαστεί έγκαιρα η μείωση των προβλημάτων. Στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, παρότι πολύ σημαντικό, δεν αρκεί η συνέχιση αυτών που εξελίσσονται, ή η ανάθεση νέων. Κρίσιμο είναι να γίνει η μέγιστη αξιοποίηση της σχέσης κράτους-ιδιώτη μέσα από κριτήρια-κίνητρα επίκαιρων και καθοριστικών δράσεων που θέτει το κράτος, υπηρετεί ο ιδιώτης και που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της περίστασης. Ας εργαστούμε όμως πρώτα να βγούμε από την κρίση με τις λιγότερες δυνατές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και επειγόντως να σχεδιαστούν οι πρωτοβουλίες για την επανεκκίνηση της οικονομίας.

*Ο κ. Ντίνος Ρόβλιας είναι Δικηγόρος, πρώην Υπουργός
**Ο κ. Φίλιππος Σαχινίδης είναι Οικονομολόγος, πρώην Υπουργός

Πηγή capital.gr